Xəbərlər
Konstruktiv diplomatiya modeli
Təvəkkül Əliyev
YAP Şuşa rayon təşkilatının sədri
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 20–21 oktyabr 2025-ci il tarixlərində Qazaxıstana dövlət səfəri iki ölkə arasında əlaqələrin yeni mərhələsinə təkan verən mühüm siyasi hadisə kimi tarixə düşdü. Bu səfər təkcə diplomatik gündəliklə məhdudlaşmadı, həm də Türk dünyasında inteqrasiya proseslərinin dərinləşməsinə, regional sabitlik və inkişaf naminə birgə fəaliyyətin gücləndirilməsinə xidmət etdi. Dövlət başçısının səfər ərəfəsində “Kazinform” agentliyinə verdiyi geniş müsahibə isə Bakı və Astananın münasibətlərinə verilən strateji əhəmiyyətin aydın ifadəsinə çevrildi. Müsahibədə Prezident İlham Əliyev iki ölkə arasında münasibətlərin qarşılıqlı etimada, tarixi qardaşlığa və ortaq türk kimliyinə əsaslandığını xüsusi vurğuladı.
İki ölkə arasındakı münasibətlərin mahiyyətini yalnız rəsmi sənədlər deyil, eyni zamanda xalqların ortaq dəyərləri, mənəvi yaxınlığı və dostluq ənənələri müəyyənləşdirir. Müstəqillik dövründə formalaşan bu əməkdaşlıq artıq strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlib. Son illərdə həm Azərbaycan, həm də Qazaxıstan rəhbərliyi bu münasibətləri yeni istiqamətlərdə zənginləşdirərək siyasi, iqtisadi, humanitar və mədəni sahələrdə çoxşaxəli əməkdaşlıq platforması qurublar. Qardaş ölkələrin liderləri – İlham Əliyev və Kasım-Jomart Tokayevin mütəmadi görüşləri bu istiqamətdə atılan addımların ardıcıl və məqsədyönlü xarakter daşıdığını göstərir.
Siyasi etimadın fonunda iqtisadi əlaqələr də diqqətəlayiq dərəcədə genişlənib. 2025-ci ilin yanvar–avqust aylarında Azərbaycan və Qazaxıstan arasında ticarət dövriyyəsi 547 milyon ABŞ dollarına çatıb ki, bu da cəmi iki-üç il əvvəllə müqayisədə 2,5 dəfə çoxdur. Nizamnamə kapitalı 300 milyon dollar olan Birgə İnvestisiya Fondu, qarşılıqlı investisiya layihələri və 250-yə yaxın Qazaxıstan kapitallı şirkətin Azərbaycanda fəaliyyət göstərməsi bu etimadın iqtisadi təcəssümüdür. Azərbaycan tərəfindən Qazaxıstana yatırılan 225 milyon dollar, Qazaxıstanın ölkəmizə yönəltdiyi 136 milyon dollarlıq sərmayə iki tərəfin bir-birinə olan inamının göstəricisidir. Bu iqtisadi əlaqələr sadəcə rəqəmlərlə deyil, həm də regional inkişaf və birgə rifah ideyası ilə ölçülür.
Azərbaycan və Qazaxıstanı birləşdirən əsas strateji istiqamətlərdən biri nəqliyyat-logistika əməkdaşlığıdır. “Orta Dəhliz” və “Aktau–Ceyhan” marşrutları regionda Avropa ilə Asiyanı birləşdirən yeni iqtisadi körpülər yaradır. 2024-cü ildə Azərbaycan üzərindən 3,5 milyon ton yük daşınması və Qazaxıstan neftinin Bakı–Tbilisi–Ceyhan kəməri ilə ixracının artması bu sahədəki irəliləyişin real göstəriciləridir. Dövlət başçısının müsahibəsində qeyd etdiyi kimi, bu layihələr sadəcə nəqliyyat infrastrukturunu deyil, həm də Avrasiya məkanında iqtisadi inteqrasiyanın gələcəyini formalaşdırır. Orta Dəhliz həm regionun tranzit potensialını artırır, həm də Türk dövlətlərinin iqtisadi vahidliyini gücləndirir.
Mədəni-humanitar əməkdaşlıq da iki ölkə arasındakı münasibətlərin ayrılmaz hissəsidir. Son illərdə keçirilən Mədəniyyət Günləri, tanınmış qazax yazıçısı Kemel Tokayevin əsərlərinin Azərbaycan dilinə tərcüməsi və turizm əlaqələrinin genişlənməsi xalqların bir-birinə daha da yaxınlaşmasına şərait yaradır. 2024-cü ildə Qazaxıstandan Azərbaycana gələn turistlərin sayının 86 min nəfərə çatması və bu göstəricinin 49 faiz artması iki ölkə arasında dostluğun yalnız siyasi səviyyədə deyil, insan münasibətləri müstəvisində də möhkəmləndiyini göstərir. Bu qarşılıqlı əlaqələr xalqlar arasında mənəvi yaxınlığın və ortaq gələcək vizyonunun bariz nümunəsidir.
Prezident İlham Əliyevin Qazaxıstana səfəri və verdiyi bəyanatlar göstərdi ki, Azərbaycan–Qazaxıstan münasibətləri artıq regional çərçivəni aşaraq qlobal əməkdaşlıq modelinə çevrilməkdədir. İki ölkə təkcə ikitərəfli münasibətləri deyil, həm də Türk dünyasının birliyini, Avrasiya məkanında sabitlik və tərəqqini təmin edən mühüm güc mərkəzini formalaşdırır. Bu əlaqələr maraqlar üzərində deyil, ortaq dəyərlər, mənəvi bağlar və gələcəyə inam üzərində qurulub. Məhz buna görə də Qazaxıstan səfəri Azərbaycan diplomatiyasının növbəti uğuru, türk dünyasında həmrəyliyin və strateji tərəfdaşlığın daha da möhkəmlənməsi istiqamətində mühüm addım kimi tarixə yazıldı.