YENİ AZƏRBAYCAN PARTİYASI

Azər Badamov

YAP İdarə Heyətinin üzvü, Milli Məclisin deputatı

III Şuşa Qlobal Media Forumu, sözsüz ki, əhəmiyyətli hadisə olmaqla yanaşı, həm də son dərəcə gərgin məsələlərin istər regional, istərsə də qlobal aktorların agendalarında vacib müzakirə predmeti olduğu bir zamanda baş tutdu. Bu baxımdan Forumda  Prezident İlham Əliyevin fikirləri mövcud durumun nə yerdə olduğu, hansı istiqamətə gedəcəyi baxımından proqnozlar verilməsi üçün ilk andan etibarən analitiklərin sözbəsöz incələdiyi fikirlərdir. Bir daha olduqca dəqiq və aydın yanaşma ortaya qoyan dövlət başçımız ilk məqamda diqqəti ona çəkir ki, çıxdığımız yoldan, aldığımız qərarlardan dönməmişik. Qərbin əleyhimizə olan bitməyən kampaniyalarına baxmayaraq heç bir halda onların məsləhətlərini dinləməyəcəyik. Belə olsa idi Azərbaycan ən azı iki qonşusu ilə müharibədə idi. Dövlət başçımız Əbu-Dabi görüşündə həmkarının diqqətinə çatdırdığı məsələləri bir daha aktuallaşdırıraq bildirdi ki, bizim üçün vətəndaşlarımızın təhlükəsizliyi vacib amildir. Tarixi vərəqləyən dövlət başçımız həm Ermənistanın, həm də eynilə region ölkələrinin yaddaşlarını təzələdi ki, vaxtilə Naxçıvana gedən qatarlar necə daşa tutulurdu. Hələ baxmayaraq ki, sovet dövründə nəzarət daha güclü idi. ABŞ-a gəldikdə isə dövlət başçımız Donald Trampın rəhbərliyi altında ABŞ-la münasibətlərimizi müsbət rakursdan dəyərləndirir. Trampın beynəlxalq təhlükəsizlik üzrə daha qlobal məsələlərlə məşğul olmasına baxmayaraq Cənubi Qafqazı da diqqət mərkəzində saxladığını bildirir. Burada isə Ermənistandan fərqli olaraq qətiyyətli şəkildə “yox” deyilən bir məsələ var ki, bu da torpaqlarımızın heç kimə icarəyə verilməməsi ilə bağlıdır. Ermənistandan fərqli olaraq torpaq özünün olanda ondan pay da verilmir. Lakin anlaşılır ki, Tramp Azərbaycana və Ermənistana son razılığa gəlməyə kömək edir. Zəngəzur dəhlizinin icarəyə verilməsi Ermənistanın xəyalı ola bilər. Burada axı heç bir icarədən söhbət getmir. Sadəcə iki dövlət və xalq arasında əsrlərlə davam edən bilinən amillərə görə məsələ dəhlizin təhlükəsizliyinə nəzarət məsələsidir. Bu isə Üçtərəfli Bəyanatda təsbit olunub. Burada əlavə müzakirələrə yol açan amil Rusiya-Azərbaycan münasibətləri ilə bağlı yaşanan gərginlik, eləcə də Rusiya-Ermənistan arasında cərəyan edən hadisələrdir. Rusiya-Qərb rəqabəti də bəllidir. Dövlət başçımızın özü də bugünkü ikitərəfli münasibətlərimizi “heç də məqbul olmayan” deyə xarakterizə etdi. Azərbaycanın təyyarə qəzası ilə bağlı Rusiyadan tələbləri mövcuddur. Yeddi aydır ki, iş masa üzərindədir, nəticə yoxdur, amma Azərbaycan beynəlxalq ədliyyə sisteminə müraciət edəcək. Reallıq bəlli, sübutlar isə mövcuddur. MDB-nin İqtisadi Şurasının iclasına qatılmamağımızın səbəbi də yaradılan gərginliyin aradan qaldırılması üçün qarşı tərəfdən gözlədiyimiz zaman periodunda müşahidə olunur. Bu da çox düzgün mövqedir. Tələblərin yerinə yetirilməməsi sonrası yaşanan gərginlikdə, gərginliyin dərinləşməsində, açıq deyək ki, maraqlı olan dairələr, qüvvələr var. Rusiya qəza ilə bağlı, münasibətlərin normallaşması ilə bağlı məlum addımlar atmalıdır, Azərbaycan isə ABŞ Prezidentinin “Vaşinqton bataqlığı”nı dibinə qədər qurutmasına ümid edir. İcarə məsələsinə bir daha qayıtmaq istəyirəm ki, Ermənistanın torpaqları icarəyə verməsi, kənar qüvvələrin meydançasına çevirmək istəməsi də, hətta addımları da ilk deyil. Yerləşdirilən Avropa müşahidəçiləri də əslində casusdurlar, bu casuslar İrana qarşı da iş aparır. Biz Ermənistanla müharibədə maraqlı deyiliksə, digər region dövlətləri ilə müharibəni, əlbəttə ki, qəti şəkildə geri çeviririk. Qərblə də, Rusiya ilə münasibətlərimizdə tutduğumuz incə yol davam edir. İki qütbün rəqabət mərkəzindən kənarda balanslaşdırılmış siyasət yürüdürük. Əsas hədəfimiz olan milli maraqlarımızın müəyyənləşdirilməsi zaman belə regional və qlobal kontekstdən çıxmamasına çalışır, qonşularımızın da maraqlarına həssas yanaşır, qonşularımızın qonşuları ilə də yaxşı münasibətlərə malik olmaq xəttini tuturuq. Azərbaycan necə torpaq icarəyə vermirsə, resurslardan da siyasi alət kimi istifadə etmir. Bütün razılaşmalar kommersiya məqsədli olub, ən çətin periodda belə fasiləyə yol verilmir. 10-u Avropa, 8-i isə Avropa İttifaqının üzvü olmaqla 12 ölkəyə qaz ixrac edirik. Rusiya ilə münasibətlərə gəldikdə, zənnimcə, bu məsələdə qarşı tərəf lazımli addımlar atmalıdır və atacaq. Çünki tələblərimiz göstərdiyimiz münasibətə adekvat olduğu kimi yol verilən qüsurların, boşluqların da maddi və mənəvi qarşılığı olmalıdır. Məsələ ondan ibarətdir ki, istər Azərbaycan dövləti, istərsə də dövlət başçımız Rusiya ilə münasibətlərə xüsusi önəm verib. Forumda dövlət başçımız bildirdi ki, “Zəngəzur dəhlizinin əslində açılması ilə biz Şimal-Cənub marşrutunun digər bir vektorunu açacağıq”. Deməli, təhlükəsizliklə bağlı istiqamətin siqnalı az-çox aydın görünür. Yeganə tələb anlaşılmazlığın aradan götürülməsidir. Rusiya Şimal-Cənub marşrutunun ötürücülük qabiliyyətinin artırılmasında, onun daha işlək vəziyyətə gətirilməsində maraqlıdır. O da bilinir ki, Azərbaycan da etimad göstəriləsi tərəfdir. Qəti məqam isə birdir ki, Azərbaycan vətəndaşları erməni sərhədçisinin simasını görməli deyil. Deməli, Ermənistanın öz sərhədçilərini yerləşdirməsi, yol boyu buraxılış keçid məntəqələri yerləşdirmək xəyalları, bu istiqamətdə kimlərəsə ümid etməsi, pənah aparması boşdur. Ermənistan rəhbərliyi öz qısa müddətli siyasi ambisiyalarını həyata keçirməyə çalışdığı müddətdə Azərbaycan uzunmüddətli, gələcəyə hədəflənən addımlar atır.