Xəbərlər
Azərbaycan və Çin əməkdaşlığı böyük potensiala malikdir
İlqar İlyasov
YAP Laçın rayon təşkilatının sədri
Son illərdə Azərbaycan və Çin Xalq Respublikası arasında iqtisadi-ticari əlaqələr yüksələn xəttlə davam edir. Çinin Azərbaycanın dördüncü ən böyük ticarət tərəfdaşına çevrilməsi bu dinamikanın bariz göstəricisidir. “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsü çərçivəsində əməkdaşlıq, artan ticarət dövriyyəsi və hökumətlərarası fəal dialoq mövcud tərəfdaşlığın möhkəm təməllərini formalaşdırıb. Lakin bu müsbət tendensiyalara və əldə olunan nailiyyətlərə baxmayaraq, həm Azərbaycan, həm də Çin tərəfindən ekspertlər və rəsmi dairələr bu əməkdaşlıqda hələ tam reallaşdırılmamış böyük bir potensialın olduğunu qeyd edirlər. Hazırkı ticarət strukturu daha çox Azərbaycanın xammal və yarımfabrikat ixracı, Çindən isə hazır məhsulların idxalı üzərində cəmləşsə də, potensialın əsas hissəsi qarşılıqlı faydalı əlavə dəyər zəncirlərinin qurulmasındadır. Azərbaycanın təbii kənd təsərrüfatı məhsulları Çinin böyük və xüsusi tələbkarlığı ilə seçilən bazarı üçün cəlbedicidir. Lakin bu sahədə ixracı yalnız xammal səviyyəsində deyil, həm də emal olunmuş, yüksək keyfiyyətli və brendləşdirilmiş məhsullar şəklində artırmaq üçün böyük imkanlar var. Çin investisiyalarının Azərbaycanda müasir emal müəssisələrinin yaradılmasına cəlb edilməsi bu prosesə təkan verə bilər. Çin texnologiyaları və investisiyaları ilə Azərbaycanda, xüsusilə Ələt Azad İqtisadi Zonası kimi platformalarda birgə istehsal müəssisələrinin yaradılması potensialı yüksəkdir. Bu müəssisələr təkcə Azərbaycanın daxili tələbatını ödəməklə qalmayıb, həm də “Made in Azerbaijan” brendi altında regional bazarlara (MDB, Türkiyə, Şərqi Avropa) məhsul ixrac edə bilər.
Azərbaycanın yerləşdiyi strateji mövqe və Orta Dəhlizin (Trans-Xəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu) artan əhəmiyyəti fonunda Çinlə nəqliyyat-logistika sahəsində əməkdaşlıq dərinləşdirilə bilər. Bu, təkcə tranzitdən gəlir əldə etmək deyil, həm də logistika mərkəzlərinin, anbar təsərrüfatlarının və əlaqəli xidmətlərin inkişafı üçün imkanlar yaradır. Çin dünyanın ən böyük turist göndərən ölkələrindən biridir.
Viza rejiminin ləğvindən sonra birbaşa uçuşların sayının artırılması, hədəflənmiş marketinq kampaniyaları və Çin turistlərinin tələbatına uyğun turizm məhsullarının yaradılması ilə Azərbaycana gələn Çinli turistlərin sayını əhəmiyyətli dərəcədə artırmaq mümkündür. Çinin texnoloji nəhəngliyi və Azərbaycanın innovasiyalara artan marağı bu sahədə əməkdaşlıq üçün zəmin yaradır. "Rəqəmsal İpək Yolu"nun inkişafı, smart şəhər layihələri, elektron ticarət platformalarının inteqrasiyası, birgə tədqiqat və inkişaf mərkəzlərinin yaradılması kimi istiqamətlər böyük potensiala malikdir.
Hər iki ölkənin bərpa olunan enerji mənbələrinə keçidlə bağlı strateji hədəfləri var. Çinin bu sahədəki qabaqcıl texnologiyaları və təcrübəsi Azərbaycanın külək və günəş enerjisi potensialının reallaşdırılmasında mühüm rol oynaya bilər. Azərbaycan və Çin arasındakı iqtisadi tərəfdaşlıq mühüm mərhələyə qədəm qoysa da, bu, hələ yolun başlanğıcıdır. Mövcud əməkdaşlıq rəqəmlərinin arxasında dayanan və hələ tam istifadə edilməmiş nəhəng potensialın reallaşdırılması hər iki ölkənin iqtisadiyyatına əlavə təkan verəcək, onların strateji tərəfdaşlığını daha da möhkəmləndirəcək və qarşılıqlı rifahın artmasına xidmət edəcəkdir. Bu potensialın açılması üçün həm hökumətlərin, həm də özəl sektorun birgə, məqsədyönlü və proaktiv səyləri tələb olunur.