Xəbərlər
Zəfər yolu
Təvəkkül Əliyev
YAP Şuşa rayon təşkilatının sədri
1993-cü ilin siyasi böhranı fonunda xalqın təkidli tələbi ilə Ümummilli Lider Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışı Azərbaycan üçün dönüş nöqtəsi oldu. Dövlətçiliyin bərpası, hüquqi-siyasi institutların sabitləşdirilməsi, ordunun yenidən təşkili, iqtisadiyyatın bazar mexanizmlərinə adaptasiyası kimi ardıcıl addımlar gələcək onilliklərin güc xəritəsini müəyyənləşdirdi. O dövr təkcə təhlükələrin sovuşdurulduğu mərhələ deyildi; həm də milli təhlükəsizlik fəlsəfəsinin, diplomatik manevr imkanlarının, resurs yönümlü inkişaf modelinin təməlləri qoyuldu. Qarabağ məsələsi bu strategiyanın mərkəzində dayanırdı – tələsik həll yox, dayanıqlı güc və legitimlik üstünlüyü ilə nəticə.
Ulu Öndərin müəyyənləşdirdiyi xətt Prezident İlham Əliyev tərəfindən XXI əsrin reallıqlarına uyğun modernləşdirildi. Enerji diplomatiyası regional təsir rıçağına çevrildi, infrastruktur şaxələndi, fiskal dayanıqlıq və xarici ehtiyatlar hərbi-texniki modernləşməyə maliyyə tamponu yaratdı. Paralel olaraq, ordu idarəetməsində çeviklik, komanda-manevr sinxronu, kəşfiyyat–zərbə zənciri, dron və rəqəmsal rabitə üstünlüyü tədricən milli müdafiə doktrinasının əsas sütunlarına çevrildi. Bu illər ərzində siyasi iradə və institusional güc bir-birini tamamlayaraq həlledici an üçün strateji hazırlığı təmin etdi.
2020-ci il 27 sentyabrda başlanan əks-hücum əməliyyatları təhlükəsizlik arxitekturasında yeni səhifə açdı. “Dəmir yumruq” konsepti sadəcə metafora deyildi; dövlət–ordu–xalq sinxronunun real hərbi ekvivalentinə çevrildi. Müharibənin gedişində hər günün əməliyyat ritmi, logistik təminatın vaxtında işləməsi, atəş üstünlüyünün operativ sahədə dövr edən kəşfiyyat məlumatları ilə inteqrasiyası nəzəriyyəni praktikada təsdiqlədi. Azərbaycan Ordusu addım-addım strateji yüksəklikləri və yaşayış məntəqələrini azad edərək, qarşı tərəfin müdafiə xəttini dərinlik boyu parçalamağı bacardı.
8 noyabr 2020-ci ildə Şuşanın azad edilməsi bu əməliyyatlar zəncirinin məntiqi kulminasiyası oldu. Qayalı relyefdə, əlbəyaxa və yaxın məsafəli döyüş epizodlarının üstünlük təşkil etdiyi Şuşa əməliyyatı peşəkarlığın, döyüş ruhunun və taktiki improvisasiyanın nadir sintezini nümayiş etdirdi. Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyev həmin tarixi müjdəni Şəhidlər xiyabanından xalqa çatdırarkən, bu qələbənin həm hərbi, həm mənəvi, həm də siyasi yükünü dəqiq ifadələrlə dəyərləndirdi: Şuşasız işimiz yarımçıq qalardı – və qalmadı.
9-10 noyabr gecəsi imzalanan üçtərəfli bəyanatla hərbi əməliyyatlar dayandırıldı, ardınca Ağdam (20 noyabr), Kəlbəcər (25 noyabr) və Laçın (1 dekabr) döyüşsüz geri qaytarıldı. Hərbi üstünlüyün diplomatik kapitala çevrilməsi Azərbaycanın illər boyu müdafiə etdiyi beynəlxalq-hüquqi mövqeləri praktik nəticəyə gətirdi. Beləliklə, 30 illik işğala 44 gün içində son qoyuldu, ərazi bütövlüyü bərpa olundu, status-kvonun “dəyişməzliyi” tezisi tarixə qarışdı.
Zəfərdən sonra başlanan mərhələ təkcə bərpa deyil, konseptual quruculuq mərhələsidir. “Böyük Qayıdış” proqramları, ağıllı yaşayış məntəqələri, beynəlxalq hava limanları, yeni magistrallar və dəmir yolu xətləri təkcə məskunlaşma deyil, iqtisadi dövriyyənin, turizmin, mədəni həyatın və təhlükəsizliyin sinerjisini hədəfləyir. Minalardan təmizləmə və sosial reinteqrasiya paralel aparılır; dövlətin sosial öhdəlikləri – şəhid ailələri, qazilər, müharibə iştirakçıları üçün sistemli dəstək – Zəfərin təməlini möhkəmləndirir.
Bu gün 8 Noyabr – Zəfər Gününün beşinci ildönümünü qeyd edən Azərbaycan qalib dövlət kimi regional sabitliyin mühüm sütununa çevrilib. 1993-dən başlanan yolun məntiqi zirvəsi olan 2020 Zəfəri xalq–lider–ordu birliyinin tarixi modelidir. Bu model həm keçmişin ədalətsizliyini aradan qaldırdı, həm də gələcəyin inkişaf trayektoriyasını müəyyənləşdirdi: Qarabağ Azərbaycandır.