Xəbərlər
Yeni Qanun hazırkı reallıqlara tam cavab verir
İlqar İlyasov
YAP Laçın rayon təşkilatının sədri
“Siyasi partiyalar haqqında” yeni Qanunun qəbul edilməsi dövrün tələblərindən irəli gəlirdi. Artıq qüvvədən düşmüş “Siyasi partiyalar haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu 30 il bundan əvvəl - 1992-ci il 3 iyun tarixində qəbul edilmişdi. Cəmi 4 fəsildən və 20 maddədən ibarət bu qanun öz dövrünün reallıqlarını əks etdirirdi. 30 il keçdikdən sonra Azərbaycanda artıq yeni reallıqlar yaranıb, yeni siyasi konfiqurasiya formalaşıb. Təbii ki, Azərbaycanın inkişaf dinamikasına və qalib ölkə olmasına adekvat olaraq "Siyasi partiyalar haqqında" yeni qanun qəbul edilməli idi. Ölkədə formalaşan yeni siyasi konfiqurasiya qanunvericilik sahəsində də siyasi sistemin təkmilləşdirilməsi üçün Milli Məclis tərəfindən lazımi addımların atılmasını zəruri etmişdi. Bu baxımdan Milli Məclisdə təmsil olunan bütün siyasi partiyaların nümayəndələri “Siyasi partiyalar haqqında” yeni Qanun layihəsinin hazırlanması üçün Milli Məclisin sədrinə müraciət etməsi yeni Qanunun hazırlanması prosesini sürətləndirdi. Yeni Qanun layihəsi hazırlanarkən sənədin ictimai əhəmiyyətini nəzərə alaraq, siyasi partiyaların, Qeyri-Hökumət Təşkilatlarının, politoloqların və sosial media nümayəndələrinin iştirakı ilə ictimai dinləmələr keçirildi və bu Qanun hazırkı reallıqlara tam cavab verir. Yeni Qanun 6 fəsil, 30 maddədən ibarətdir. Yeni Qanunun hazırlanmasında dünyanın qabaqcıl ölkələrinin təcrübəsinin öyrənilib, ölkənin siyasi sisteminin və milli xüsusiyyətlərinin, bununla yanaşı, Venesiya Komissiyasının siyasi partiyaların fəaliyyətinin tənzimlənməsi haqqında tövsiyələri nəzərə alınıb. Bu sənəd hazırlanarkən 20-dən çox ölkələrin təcrübəsi öyrənilib. Həmçinin Qanun layihəsi hazırlanarkən Venesiya Komissiyasının 2010 və 2020-ci ildə irəli sürdüyü yanaşmalar əsas götürülüb. Təbii ki, ölkədə yaşamaya-yaşamaya və ölkədə siyasi proseslərdən xəbəri olmaya-olmaya gəlib bir siyasi partiya yaradıb fəaliyyət göstərmək məntiqli olmazdı. Bu kimi hallar Qanunla tənzimlənir. Əvvəlki Qanundan fərqli olaraq yeni Qanunda siyasi partiyaya ictimai-siyasi nəşrlərin, digər təbliğat və təşviqat materialların hazırlanması və satışı ilə bağlı olan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmağa icazə verilir. İcazə verilmiş sahibkarlıq fəaliyyətinin növləri ilə məşğul olmaq, həmçinin “Media haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğun olaraq çap mediasını təsis etmək (çap mediasının iştirakçısı olmaq) üçün siyasi partiya təsərrüfat cəmiyyətləri yarada bilər və ya onlarda iştirak edə bilər. Həmçinin yeni Qanunla siyasi partiyanın mülkiyyətində torpağın ola bilməməsi ilə bağlı qadağa aradan qaldırılmışdır. İqtisadiyyat Nazirliyinin yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətinin siyasi partiyanın əsaslandırılmış müraciəti əsasında və mövcud imkanlar daxilində onun qərargahla təmin edilməsi üçün tədbirlər görməsi nəzərdə tutulmuşdur. Əslində bu hallar siyasi fəaliyyətlə məşğul olmaq üçün stimulverici qərarlardır. Eləcədə hakimiyyət iddiası olan insanların öz fəaliyyətlərini cəmiyyətə təqdim etmək baxımından maraqlıdır. Yeni Qanunla Siyasi partiya qəbul etdiyi ianələrin məbləği və ianəni vermiş şəxslər, həmçinin ianə hesab olunan maddi yardım barədə məlumatı Mərkəzi Seçki Komissiyasına təqdim edəcək. Barəsində məlumat təqdim edilməmiş ianə üzrə siyasi partiya tərəfindən bank əməliyyatları və hər hansı digər əməliyyat aparıla bilməyəcək. Qanunun bu maddəsi siyasi partiyalar vasitəsi ilə “pul yuyulmasının” qarşısını təmamilə alacaq. Yeni qəbul olunmuş Qanunun bir sıra müddəaları siyasi fəaliyyətlə məşğul olmaq istəyən şəxslərin bütün sferalarda aktivliyinə yönəlib. Sadəcə düzgün fəaliyyət proqramı və daha sivil siyasi mübarizə nəticəsində istədiklərini əldə etmək mümkündür. Artıq diletantizm və pafosla ətrafında kütlə formalaşdırmaq mümkün deyil. Hər bir siyasi partiyanın aydın və inkişafa yönəlmiş proqramı hazırlanmalıdır. Bunun üçün hamının bərabər imkanları var.