Xəbərlər
Qarşılıqlı etimada əsaslanan əməkdaşlıq
Elmar Əhmədov
YAP Salyan rayon təşkilatının sədri
Əməkdaşlıq əlaqələrinin möhkəmlənməsində qarşılıqlı səfərlər əhəmiyyətli rol oynayır. Son illərin mühüm və qürurverici hadisələrindən biri türk ailəsinə daxil olan ölkələr arasında əlaqələrin həm ikitərəfli çərçivədə, həm də beynəlxalq təşkilatlarda uğurla inkişaf etməsidir. Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyevin ölkəmizə reallaşdırdığı dövlət səfəri fonunda Azərbaycan-Özbəkistan münasibətlərinin dünəninə nəzər salaq. Ölkələrimizin diplomatik münasibətlərinin 1995-ci ildə qurulmasına baxmayaraq, Azərbaycan və özbək xalqları arasında ənənəvi dostluq və qardaşlıq əlaqələri tarixən mövcud olub. Ortaq tarixi, dini və mədəniyyəti bölüşən, eyni kökə malik olan hər iki xalq arasındakı əlaqələr qədim dövrlərə gedib çıxır.
Daşkənd və Bakı şəhərlərində dahi əcdadlarımız Nizami Gəncəvi və Əlişir Nəvainin abidələrinin ucaldılması, Azərbaycan paytaxtının küçələrindən birinə dünyaşöhrətli astronom Mirzə Uluqbəyin adının verilməsi azərbaycanlılar və özbəklər arasında tarixən mövcud olan qarşılıqlı marağın və hörmətin parlaq nümunələridir. Bakıda, İçərişəhərdə yerləşən, XV əsrə aid Buxara karvansarası Mərkəzi Asiyadan gələn tacirlər tərəfindən inşa edilib. XVI-XVII əsrlərdə yaşamış Azərbaycan filosofu, şairi və böyük din xadimi, əslən Qarabağdan olan Yusif ibn Məhəmmədcan Qarabağinin qəbri Özbəkistanın Səmərqənd şəhərindədir. Bu faktlar münasibətlərimizin keçmişindən xəbər verir və göstərir ki, hələ XV əsrdə xalqlarımız arasında ticarət əlaqələri və elmi mübadilə mövcud olub.
İki qardaş xalq arasında mədəni əlaqələr sovet dönəmində də xeyli inkişaf edib. Ötən əsrin 30-cu illərində kütləvi repressiyalar zamanı on minlərlə azərbaycanlı Özbəkistanda sığınacaq tapıb. 1966-cı ilin aprelində dağıdıcı zəlzələdən sonra Daşkəndin bərpasında azərbaycanlılar da yaxından iştirak ediblər. Bu gün 70 minə yaxın azərbaycanlı Özbəkistan cəmiyyətinin sosial, ictimai, iqtisadi və digər sahələrində fəal iştirak edir.
Tarixin bu faciəli səhifəsini də xüsusi qeyd etməliyik ki, 1918-ci ilin fevralında bolşeviklərin dəstəyi ilə Daşnaksütun partiyasının hərbi qanadı tərəfindən Kokand vilayətində özbəklərə qarşı soyqırımı törədilib. Təkcə üç gün ərzində bu şəhərdə 10 minə yaxın dinc sakin qətlə yetirilib. Ümumilikdə həmin hadisələr zamanı 35 minə yaxın özbək öldürülüb. Hazırda çoxsaylı erməni icmasının yaşamasına baxmayaraq, Özbəkistanda Ermənistan səfirliyi və Ermənistanda Özbəkistan səfirliyi fəaliyyət göstərmir.
Azərbaycanla Özbəkistanın dövlət müstəqilliklərini əldə etdikdən sonra tarixi dostluq, qardaşlıq münasibətləri daha da inkişaf etdirilib və uzun illərin sınağından çıxaraq bugünkü səviyyəyə gəlib çatıb. Müstəqillik illərində iki qardaş ölkə arasında əlaqələrin inkişafında və dövlətlərarası münasibətlərin formalaşmasında Ulu Öndər Heydər Əliyevin və Özbəkistanın sabiq Prezidenti İslam Kərimovun müstəsna xidmətləri olub. Dövlət başçısı İlham Əliyev hər iki liderin tarixi xidmətlərini yüksək qiymətləndirərək bildirmişdir: “Həm sovet dövründə xalqlarımız arasındakı münasibətlər çox yaxın idi, qardaşlıq zəminində qurulmuşdu. Həm də xüsusilə müstəqillik dövründə Heydər Əliyev və İslam Kərimov - iki ölkənin liderləri ikitərəfli münasibətlərin bugünkü səviyyəyə gəlib çatmasında çox mühüm rol oynamışlar. Yəni, bizim dostluğumuzun böyük tarixi və tarixi kökləri vardır. Ancaq müstəqil ölkələr kimi Özbəkistan və Azərbaycan son illər bu əməkdaşlığı yüksək səviyyəyə qaldırmışlar.”
Hazırda Azərbaycan-Özbəkistan münasibətləri möhkəm təməl üzərində uğurla inkişaf etdirilir. Prezidentlər İlham Əliyevin və Şavkat Mirziyoyevin bu əməkdaşlığa töhfələri yüksək dəyərləndirilir. Ötən il dövlət başçısı İlham Əliyev 3 dəfə Özbəkistanda oldu. Dost ölkənin Prezidenti Şavkat Mirziyoyevin bu günlərdə dövlət başçısı İlham Əliyevin dəvəti ilə ölkəmizə səfəri münasibətlərimizin dünəninə baxış əsasında qarşıdakı dövr üçün hədəflərin müəyyənləşdirilməsində əhəmiyyətli rol oynadı. İmzalanan 20 sənəd, eyni zamanda, Özbəkistan Prezidentinin və xanımının Qarabağa səfərləri münasibətlərimizin gələcəyi barədə aydın təsəvvür yaratdı. Belə ki, Füzuli şəhərində Özbəkistan Prezidentinin təşəbbüsü ilə tikilən məktəbin açılışı oldu.
Atılan hər bir addım gələcəyə çağırışdır. Azərbaycan-Özbəkistan dostluq və qardaşlıq münasibətləri bütün sahələrdə yüksək səviyyədədir. Dövlət başçısı İlham Əliyev ilin sonuna qədər Özbəkistana yenidən səfər etmək istəyini ifadə etməklə bir daha münasibətlərimizin qarşılıqlı etimada və səmimiyyətə söykəndiyini təsdiqləyir.